Шәхси эшмәкәрләрнең иминият кертемнәрен түләү тәртибе һәм сроклары турында
Әгәр граждан үз өстенә үзе эшләргә карар кабул иткән һәм шәхси эшкуар буларак теркәлгән икән, ул мәҗбүри тәртиптә иминият кертемнәрен түләүче булып тора.
Иминият кертемнәрен түләүчеләр булып шәхси эшмәкәрләр, крестьян (фермер) хуҗалыклары башлыклары һәм әгъзалары, адвокатлар, нотариуслар, арбитраж идарәчеләр, бәяләүчеләр һәм шәхси практика белән шөгыльләнүче башка затлар тора. Әгәр иминият кертемнәрен түләүче бер үк вакытта ике категориягә керә икән - үзе өчен иминият кертемнәрен түли торган шәхси эшмәкәр һәм үз хезмәткәрләре өчен кертемнәрне түли торган эш бирүче, ул һәр нигез буенча иминият кертемнәрен исәпләп чыгара һәм түли.
Шул ук вакытта, иминият кертемнәре салым салу системасына, гамәлгә ашырыла торган эшкуарлык эшчәнлеге төренә һәм керемнәргә бәйсез рәвештә түләүгә мәҗбүри. Түләү ешлыгын үз карамагыңа алырга мөмкин - йә бер үк вакытта, йә берничә түләү белән, әмма агымдагы елның 31 декабреннән дә соңга калмыйча.
Шулай итеп, агымдагы ел ахырына кадәр ялланып эшләүчеләр булмаган барлык эшмәкәрләргә теркәлгән күләмдә 40 874 сум күләмендә иминият кертемнәре түләргә кирәк, шуларның 32 448 сумы пенсия взнослары һәм 8 426 сумы медицина иминиятләштерүенә. 2021 елның 31 декабрендә ял көне дип игълан ителгәнлектән, 2021 ел өчен соңгы срок 2022 елның 10 гыйнварына күчерелә.
Игътибар итәбез, әгәр ИП кереме күләме календарь ел өчен 300 мең сумнан артып китсә, мәҗбүри пенсия иминияте өлешендә хисап чорында 300 мең сумнан артык түләүченең кереме суммасының 1%ын өстәмә рәвештә түләргә кирәк. Шул ук вакытта иминият кертемнәре суммасы мәҗбүри пенсия иминиятләштерүенә иминият кертемнәренең сигез тапкыр теркәлгән күләменнән артып китә алмый. Ягъни, ИП өчен мәҗбүри пенсия иминиятләштерүенә кертемнәр 2021 елда 8 х 32 448 сумнан артык була алмый. = 259 584 сум.
Шул ук вакытта, мәҗбүри пенсия иминиятләштерүе өлешендә иминият кертемнәрен 1% күләмендә түләү өчен керемнәр салым түләүче тарафыннан исәпкә алу урыны буенча һәм салым салуның сайланган системасына карап тапшырылган белешмәләр нигезендә билгеләнәчәк:
- УСН «доход-расход» объекты белән һәм ОСНО белән - керемнәр салым декларацияләре буенча, чыгымнарны исәпкә алып билгеләнә;
- УСН «керемнәр» объекты белән - декларация нигезендә керем;
- ПСН - патентка кушымтадан потенциаль керем алу мөмкинлеге суммасыннан.
Әгәр салым салуның берничә режимы кулланыла икән, эшчәнлекнең керемнәрен кушарга кирәк. Исегезгә төшерәбез, 300 мең сумнан артык керемнәрнең 1%ын түләү срогын 2022 елның 1 июленнән дә соңга калмыйча түләргә кирәк.
Моннан тыш, ИП ялланган хезмәткәрләре өчен квартал саен яшәү урыны буенча салым органына иминият кертемнәре буенча хисап чорыннан соң килүче айның 30 нчы числосыннан да соңга калмыйча исәп-хисапны тапшырырга тиеш. Шулай ук шәхси эшкуар ай саен хезмәткәрләрнең хезмәт хакыннан саналган иминият кертемнәре суммасын түбәндәге ставкалар буенча алдагы календарь айның 15 числосыннан да соңга калмыйча түбәндәге ставкалар буенча түләргә тиеш:
- Пенсия фондына ставка буенча 2021 елда 1 465 мең сум һәм "сверхпредел" - ставкасы 10%,
- Социаль иминият фондына 2021 елда 966 мең сум тәшкил иткән чик күләмнең 2,9% ставкасы буенча,
- Иминият фондына 5,1% ставка буенча.
Шул ук вакытта, кече һәм урта эшкуарлык субъектлары реестрында теркәлгән индивидуаль эшкуарлар, МРОТ законнарында билгеләнгән минималь тарифлар буенча хезмәткәрләргә түләүләрнең бер өлешенә карата иминият кертемнәрен исәпләп чыгара:
- Пенсия фондына, базаның иң чик зурлыгындагы чикләрдән тыш һәм аннан тыш, 10% ставка белән;
- Социаль иминият фондында 0% ставка буенча
- Медицина иминияте фондына 5% ставка буенча.
Түбәндәге тарифлар буенча шулай ук социаль-икътисадый үсеше алдан билгеләнә торган территориянең резиденты статусын бары тик яңа эш урыннарында гына барлыкка килә торган хезмәткәрләргә түләүләргә карата алган индивидуаль эшкуарлар иминият кертемнәрен исәпләргә хокуклы, алар базаның билгеләнгән иң чик күләме чикләрендә ИП - ТОСЭР резиденты тарафыннан төзелә:
- Пенсия фондына - ставка буенча 6%;
- социаль иминият фондына 1,5% ставка буенча;
- 0,1% ставка буенча медицина иминияте фондына.